Op station Apeldoorn remenergie van treinen opslaan in grote batterijpakketten om vervolgens te hergebruiken voor het laden van elektrische bussen. Het had zo mooi kunnen zijn. Hedgehog Applications, gevestigd in Apeldoorn, zou een eerste Hedgehog Systeem samen met haar (lokale) partners realiseren op dit desbetreffende station. De teleurstelling was dan ook groot toen er werd besloten dat project Apeldoorn niet door zou gaan, want jarenlang hebben wij ons samen met onze partners ingezet om een ‘Energy House’ op station Apeldoorn, één van de stations binnen het ov-concessiegebied IJssel-Vecht, te realiseren.
Als groene ondernemers van het bedrijf hebben we onlangs de tijd genomen om te reflecteren en zien we in dat project Apeldoorn ontzettend belangrijk is geweest om lering uit te trekken voor het voorbereiden op een implementatie van het Hedgehog Systeem op andere stations in Nederland. Eeuwig zonde blijft het natuurlijk voor de stad Apeldoorn en de onbenutte mogelijkheid voor de nieuwe elektrische stadsbussen om op gerecyclede groene stroom van treinen te rijden. Maar vooruitkijkend merken we dat er juist momentum is voor ons innovatieve systeem en dat we op verschillende plekken in Nederland de energietransitie kunnen versnellen.
Integraal systeem: netcongestie tegengaan door koppelen OV-ketens
De toenemende vraag naar energie uit industrieën, elektrische auto’s, elektrische warmtepompen én elektrisch openbaar vervoer enerzijds en het toenemende aanbod van energie door windmolenparken en zonneparken anderzijds zorgt voor overbelasting van het publieke net. Het aantal netaansluitingen in Nederland neemt exponentieel toe met netcongestie als gevolg. Naast dat dit voor praktische problemen zorgt, zullen nieuwe, verzwaarde netaansluitingen de maatschappij miljoenen euro’s kosten.
Op verschillende plekken in Nederland kunnen er problemen ontstaan wanneer een vloot elektrische bussen in een stad elke dag opgeladen moeten worden. Op deze plekken kan het Hedgehog systeem een goede oplossing bieden. Via bestaand (spoor)netwerk wordt lokaal en hergebruikte 100% duurzame (rem)energie opgeslagen. Aan de toenemende vraag naar energie voor elektrisch openbaar vervoer wordt middels het Hedgehog Systeem voldaan door het koppelen van twee OV-ketens en wordt er optimaal gebruik gemaakt van groene energie. Daarnaast zal het Hedgehog Systeem het lokale energienet ontlasten door het vermijden van nieuwe, verzwaarde netaansluitingen, het terugbrengen van pieken van bestaande aansluitingen én levert het Hedgehog Systeem een actieve bijdrage aan de balans van het nationale energienet. Door het integreren van het publieke energienet met de bovenleiding middels het Hedgehog Systeem snijdt het mes dus aan beide kanten.
Met de learnings en ervaringen die we hebben opgedaan van station Apeldoorn zijn we nu met alle belangrijke stakeholders aan het onderzoeken op welk ander station in Gelderland (buiten het ov-concessiegebied IJssel-Vecht) er een eerste Hedgehog Systeem gerealiseerd kan gaan worden. Daarnaast wordt er ook met andere partijen onderzocht waar het Hedgehog Systeem, voornamelijk met het oog op het tegengaan van netcongestie rondom stations, in kan worden gezet.
To be continued dus!
Artikel Stentor: Streep door opvallende megabatterij voor stadsbussen in Apeldoorn
Een spraakmakend plan om de nieuwe elektrische stadsbussen in Apeldoorn op te laden, is onverwacht van de baan. Dat is een grote domper voor het Apeldoornse familiebedrijf dat jaren de complimenten voor zijn systeem kreeg en dicht bij realisatie was.
Johannes Rutgers
Het bedrijf Hedgehog heeft een techniek ontwikkeld waarbij de energie die vrijkomt bij het remmen van treinen, wordt omgezet in elektriciteit. Die stroom gaat vervolgens via onder meer de bovenleiding naar een enorme batterij. In Apeldoorn zou die megabatterij tussen bus- en treinstation komen te staan. Daarmee zouden stadsbussen kunnen laden voor de volgende rit.
De gemeente Apeldoorn en provincie Gelderland hebben het principe herhaaldelijk omarmd. Vorig jaar leek alles samen te komen bij de aanbesteding van het openbaar vervoer in deze regio. De provincie Gelderland, die dit regelt, eiste schone bussen. Het Hedgehog-systeem leek een schot voor open doel. En een thuiswedstrijd in Apeldoorn zou voor Hedgehog de springplank kunnen zijn naar veel meer.
Enthousiast
Keolis, dat het vervoer voor tien jaar heeft ‘gewonnen’, maakt nu echter een andere keuze. Er komen inderdaad elektrische bussen, maar die zullen via een ander systeem geladen worden. ,,Wij maken een afweging op basis van kwaliteit, prijs, capaciteit en betrouwbaarheid’’, licht Keolis-woordvoerder Lotte Hendriksen toe.
De provincie Gelderland respecteert die keus. ,,Over het initiatief waren en zijn we enthousiast’’, zegt woordvoerder Petra Borsboom over Hedgehog. Maar in de aanbesteding schrijft de provincie geen techniek voor, benadrukt zij. ,,Dat is aan de concessiehouder, in dit geval Keolis.’’
Volgens woordvoerder Roel van Vemde van de gemeente Apeldoorn was de kans te groot dat het systeem niet operationeel zou zijn als de bussen op 12 december van dit jaar moeten gaan rijden. Hedgehog-directeur Arjan Heinen erkent dat desgevraagd. Volgens hem was de uitloop niet meer dan een paar maanden geweest en was dat te voorkomen geweest als de knoop eerder was doorgehakt.
Teleurstelling
Heinen reageert zeer teleurgesteld op het besluit. ,,We hebben heel veel energie en geld in deze ontwikkeling gestopt.’’ Naar zijn idee heeft Keolis zich niet goed genoeg verdiept in het Hegdehog-systeem. Het vervoersbedrijf stelt dat het de techniek wel degelijk kent. ,,Wij houden de ontwikkelingen rondom de batterijopslag in de gaten om te zien wat dit in de toekomst verder voor ons kan betekenen’’, zegt woordvoerder Hendriksen.
Als deze domper verwerkt is wil Heinen weer de boer op met zijn vinding. ,,Aan de ene kant denk ik: ik schei er mee uit. Maar zo lang ik een bijdrage kan leveren om de noodzaak van innovatie en duurzaamheid bij bestuurders tussen de oren te krijgen, móet ik dit gewoon doen.’’ In de optiek van Heinen ontbreekt het nog teveel aan lef om dit soort innovatie echt verder te kunnen brengen.
Lof
De Hedgehog-plannen waren zo concreet dat de gemeente al was ingesteld op de bouw van het batterij-huis bij het station. Architect Lars Courage maakte daarvoor een bijzonder ontwerp. Dat kreeg lof van de welstandscommissie. Het had zelfs de aanzet kunnen zijn tot een metamorfose van de hele omgeving van het busstation, zag die commissie al voor zich.
